ارزیابی برخی از پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام مختلف گندم دیم تحت تیمارهای آبیاری تکمیلی

در مقاله حاضر، آزمایشی بر روی ۷ رقم مختلف گندم بمنظور شناسایی مناسب‌ترین زمان آبیاری تکمیلی و شناخت فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مرتبط با تحمل در برابر خشکی، انجام شده است. این آزمایش، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار تحت آبیاری تکمیلی در مراحل ساقه‌دهی، غلاف رفتن، گلدهی و شرایط بدون آبیاری (دیم) در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه کردستان، در دو سال متوالی ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ اجرا گردید. بدین منظور، میزان پراکسید هیدروژن (H2O2)، مالون دی آلدیید (MDA)، پروتئین کل، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، گوایاکول پراکسیداز (GPX) و سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در اکثر صفات، بین ارقام و آبیاری تکمیلی اثر متقابل معنی‌داری وجود داشت. بر اساس نتایج به دست آمده، آبیاری تکمیلی منجر به کاهش میزان H2O2 نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین میزان H2O2 و MDA به ترتیب مربوط به ارقام آراس، ابوغریب و تموز، درحالیکه کمترین میزان آن‌ها را رقم آذر ۲ به خود اختصاص داد. اعمال آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف ساقه‌دهی، غلاف رفتن و گلدهی سبب افزایش میزان پروتئین کل (به استثنای رقم آراس)، فعالیت آنزیم‌ CAT و SOD در تمامی ارقام و همچنین فعالیت آنزیم APX در ارقام آکساد ۶۵ ، رزگاری، سمیتو و آذر ۲ شد. علاوه بر این، ارقام آذر ۲، رزگاری و اکساد ۶۵ با آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی، توانستند با تنظیم مکانیسم‌های دفاعی خود شرایط موجود را کنترل کنند.